Uciążliwość odorowa na terenie południowo – wschodniej części Krakowa

Urząd Miasta Krakowa oraz inne jednostki i organy związane z ochroną środowiska w ostatnich latach są adresatem interwencji kierowanych przez mieszkańców związanych z uciążliwością odorową na terenie południowo – wschodniej części Krakowa tj. m.in. rejonu Płaszowa i Rybitw. Na przedmiotowym terenie zlokalizowane są zakłady, których charakter działalności często stwarza sytuacje lub warunki, w których uciążliwe zapachy mogą być wydzielane i rozprzestrzeniane tj. zakłady przetwarzające i kompostujące odpady,  oczyszczalnia ścieków, zakłady garbarskie.

Aktualnie problem uciążliwości zapachowej nie jest w Polsce normowany odpowiednimi przepisami z zakresu ochrony środowiska. Emisje zapachowe nie są zdefiniowane liczbowo, a ich ocena ma charakter indywidualny i subiektywny. Wobec okresowego pojawiania się uciążliwości zapachowej towarzyszącej stosowanym technologiom dopuszczonym przepisami prawnymi i wydanymi decyzjami administracyjnymi, podnoszony problem wymaga rozwiązań kompleksowych w sferze prawnej. Ponadto eliminacja uciążliwości odorowej związana jest z modernizacją procesów technologicznych, hermetyzacją obiektów itp. powodujących uciążliwości odorowe, co również powinno być uregulowane prawnie. Prezydent Miasta Krakowa podejmuje działania w celu zmiany obowiązujących przepisów prawa (propozycje zmian legislacyjnych).

Miasto Kraków już od 2017 roku podejmuje działania zmierzające do ograniczenia uciążliwości odorowej na terenie południowo wschodniej części Krakowa.

W związku z licznymi interwencjami dot. uciążliwości zapachowej na terenie Płaszowa i Rybitw oraz petycją mieszkańców Krakowa przesłaną do Prezydenta Miasta Krakowa i Wojewody Małopolskiego, która miała na celu wyrażenie sprzeciwu mieszkańców i osób pracujących w południowo – wschodniej części Krakowa wobec uciążliwych zapachów, utrudniających funkcjonowanie w swoim miejscu zamieszkania, pracy czy wypoczynku organizowane były spotkania, dla rozwiązania problemu występujących uciążliwości. Dotyczyły one omówienia zrealizowanych oraz planowanych działań związanych z ograniczeniem i likwidacją uciążliwości zapachowej na terenie Płaszowa i Rybitw. Organizatorem spotkań był Przewodniczący Rady i Zarządu Dzielnicy XIII Podgórze – Jacek Bednarz. Spotkania odbyły się 13.11.2017 r. oraz 28.03.2019r. Protokoły ze spotkań dołączono do informacji.

W problem zaangażował się również Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa. Organizowane spotkania z udziałem przedstawicieli Wydziału Kształtowania Środowiska UMK (WS UMK), Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Krakowie (WIOŚ), Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. (obecnie Wodociągi Miasta Krakowa S.A. -WMK), Straży Miejskiej Miasta Krakowa, Przewodniczącego Rady i Zarządu Dzielnicy XIII Podgórze pozwoliły na wypracowanie stanowiska w sprawie działań dot. ograniczenia i likwidacji uciążliwości zapachowej w rejonie Płaszowa i Rybitw.

W dniu 06.09.2018r. odbyło się spotkanie w sprawie uciążliwości zapachowych z udziałem przedstawicieli Uniwersytetu Ekonomicznego, WS UMK, WIOŚ, WMK, Straży Miejskiej Miasta Krakowa, Przewodniczącego Rady i Zarządu Dzielnicy XIII Podgórze Jacka Bednarza, Stowarzyszenia Partycypuj oraz grupy ok. 200 mieszkańców. Na spotkaniu omówiono m.in. podejmowane działania dot. ograniczenia uciążliwości odorowych.

W działania dotyczące rozwiazywania problemu związanego z uciążliwością odorową, aktywnie włączyli się mieszkańcy Krakowa prowadząc „Dziennik smrodu dla Krakowa” (https://www.facebook.com/ smrodstopkrakow), którego wpisy są przekazywane również do WMK co pomaga analizować problem odorowy.

W 2018 r. na zlecenie Gminy Miejskiej Kraków wykonany został przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie „Raport z badań uciążliwości odorowej na terenie południowo – wschodniej części Krakowa”. Uzyskane wyniki pozwoliły na wyodrębnienie 5 obszarów charakteryzujących się podwyższonym poziomem stężeń zapachowych oraz negatywną oceną sensorycznej jakości hedonicznej.

Rys. 1. Sensoryczna ocena intensywności zapachu w okresie od września do listopada 2018 roku.

 

Na rysunku lokalizację przedsiębiorstw oznaczono symbolem liczbowym zgodnie z poniższą listą:

1. Wodociągi Miasta Krakowa S.A. – oczyszczalnia Płaszów,
2. SUEZ Małopolska Sp. z o.o.,
3. Krakowskie Zakłady Garbarskie S.A.
4. FCC Sp. z o.o.
5. Kompleks Handlowy Rybitwy
6. Remondis Kraków Sp. z o.o.
7. MIKI Recykling Sp. z o.o.

Badania podzielono na cztery etapy:

• etap I – miał na celu przygotowanie i przeprowadzenie badań społecznych wśród mieszkańców Płaszowa i jego okolic. Etap ten podzielono na trzy zadania: analizę forów internetowych oraz mediów społecznościowych, badania sondażowe oraz spacery badawcze,
• etap II – polegał na przeprowadzeniu badań terenowych z wykorzystaniem olfaktometra terenowego NasalRangerTM,
• etap III – to przeprowadzenie badań z wykorzystaniem chromatografu gazowego. Głównym celem pomiaru była analiza jakościowa i ilościowa lotnych związków obecnych w powietrzu,
• etap IV –to wskazanie działań naprawczych w zakresie ograniczenia uciążliwości zapachowych generowanych przez wytypowane zakłady przemysłowe.

W raporcie uwzględniono trzy typy zakładów: oczyszczania ścieków, garbowania skór oraz przemysł przetwarzania i kompostowania odpadów.

Ponadto w roku 2019 zorganizowane zostały przez WS UMK przy współudziale WIOŚ i Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego spotkania z zakładami powodującymi uciążliwości odorowe. Omawiano możliwości funkcjonowania tych podmiotów gospodarczych w rozbudowywanej wokół dzielnicy mieszkaniowej. W trakcie spotkań przedstawiciele zakładów poinformowali, że podejmują działania w celu modernizacji obiektów dla ograniczenia uciążliwości odorowej oraz deklarują chęć pozostania na przedmiotowym terenie. W efekcie wywieranej presji na usprawnienia technologiczne oraz wzmożonego nadzoru ze strony Straży Miejskiej i WIOŚ część z nich zmniejszyła emisję uciążliwych zapachów. Niemniej jednak zakłady, które nie dysponują środkami na inwestycje, nie zaangażowały się w hermetyzację uciążliwych instalacji.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz zaangażowanie Prezydenta Miasta Krakowa w rozwiązanie uciążliwego problemu Zarządzeniem Nr 735/2019 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 08.04.2019r. powołany został Zespół Zadaniowy w celu koordynacji działań dla ograniczenia uciążliwości odorowych na terenie południowo – wschodniej części Krakowa.

Skład Zespołu stanowią przedstawiciele:

• Wydziału Kształtowania Środowiska Urząd Miasta Krakowa,
• Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie,
• Wodociągów Miasta Krakowa S.A.
• Miejskiego Przedsiębiorstwo Oczyszczania Spółka z o.o,
• Straży Miejskiej Miasta Krakowa,
• Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego,
• Przedstawiciele Rady i Zarządu Dzielnicy XII i XIII,
• przedsiębiorców,
• mieszkańców,
• Stowarzyszenia „Partycypuj” oraz
• Radni Miasta Krakowa.

Skład Zespołu jest rozszerzany w ramach istniejących potrzeb.

Zadaniem Zespołu jest podjęcie wszelkich możliwych, koniecznych i prawnie dopuszczalnych działań dla ograniczenia uciążliwości odorowej na terenie południowo – wschodniej części Krakowa. Posiedzenia Zespołu odbywają się cyklicznie.

W trakcie posiedzeń analizowane są działania podejmowane przez odpowiednie jednostki oraz ustalany plan działań w celu ograniczenia uciążliwości odorowej na przedmiotowym terenie.

W 2019r. została zawarta umowa pomiędzy Anchem Sp. z o.o. Sp. K. , Gminą Miejską Miejską Kraków – Wydziałem Kształtowania Środowiska i Skarbem Państwa – Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Krakowie na przeprowadzenie badań analiz powierza pod kątem występowania w nim związków chemicznych, które mogą powodować uciążliwość odorową przy użyciu urządzenia o nazwie Voice 200Ultra firmy Syft Technologies oraz przedstawienie sprawozdania z wykonanych analiz. Wykonane zostało również opracowanie zawierające interpretację wykonanej analizy powietrza.

Nadzór nad metodykami badawczymi i interpretacją wyników prowadzili pracownicy naukowi Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, specjaliści w zakresie badań jakości powietrza i odorów. Celem przedsięwzięcia było testowanie nowej techniki pomiarowej umożliwiającej dokonywanie szybkich pomiarów w terenie w zakresie niskich stężeń lotnych związków organicznych. Urządzenie wykonuje analizy ilościowe ustalone przed pomiarem grupy substancji. Istnieje duże zapotrzebowanie na tego typu metody pomiarowe, gdyż w porównaniu do obecnie dostępnych metod wykorzystywanych w analizie odorów, czas pomiaru jest znacząco skrócony.

Analiza wyników pomiarów jakości powietrza prowadzonych przy użyciu urządzenia w sposób bezpośredni i z wykorzystaniem worków tedlarowych wykazała, że testowane urządzenie wykazuje się bardzo dużą czułością i wykrywa czasami niskie stężenia związków lotnych, ale wymaga dopracowania szczególnie w zakresie właściwej kalibracji. Powinna ona być przeprowadzona z zastosowaniem związków wzorcowych, dla każdego zdefiniowanego w metodach pomiaru związku. W związku z powyższym odstąpiono od podejmowania dalszych działań w tym zakresie.

Inspekcja Ochrony Środowiska w ramach ustawowych działań prowadzi kontrole oraz inne czynności wobec podmiotów gospodarczych w celu sprawdzenia czy prowadzona przez nich działalność jest zgodna z przepisami prawa. Zgłaszane przypadki uciążliwości odorowych rozpatrywane są w oparciu o istniejące przepisy i możliwości techniczne pozwalające na ich weryfikację. Są one weryfikowane zarówno w trakcie działań kontrolnych, jak również czynności podejmowanych na podstawie art. 10b ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska. Od 2020 roku w trakcie ww. działań i czynności wykorzystywane są również bezzałogowe statki powietrzne. Podczas nalotów dronem realizowanych w ramach czynności podejmowanych w różnych dniach tygodnia i o różnych porach dnia sprawdzane jest m.in. przestrzeganie zasad gospodarowania odpadami. Jednocześnie wskazuje się, że tymczasowy charakter występowania uciążliwości zapachowych oraz ścisłe powiązanie z lokalnymi warunkami meteorologicznymi powodują, że nawet szybko podjęty wyjazd interwencyjny pracowników Inspektoratu stacjonujących w siedzibie WIOŚ w Krakowie nie zawsze potwierdza występowanie uciążliwości odorowych.
W związku z powyższym Inspektorat prowadzi również rutynowe wyjazdy interwencyjne w celu weryfikacji wpływających zgłoszeń.

W trakcie tych wyjazdów w pierwszej kolejności inspektorzy WIOŚ weryfikują czy wyczuwalna jest uciążliwość zapachowa w rejonach wskazywanych w interwencjach, które wpłynęły do WIOŚ, a następnie prowadzone są dalsze czynności na terenie podmiotu obejmujące sprawdzenie potencjalnych źródeł uciążliwości zapachowych.

Działania w związku ze zgłaszanymi uciążliwościami zapachowymi w rejonie Płaszowa są podejmowane na bieżąco. Potencjalne źródła uciążliwości zapachowych na tym terenie mogą pochodzić z różnych działalności przemysłowych zlokalizowanych na tym terenie. Są nimi:

1. Oczyszczalnia ścieków w Płaszowie – Wodociągi Miasta Krakowa S.A. – gdzie możliwe źródła uciążliwości zapachowych mogą być związane z gospodarką ściekową oraz wytwarzaniem i unieszkodliwianiem komunalnych osadów ściekowych.
2. Kompostownia odpadów PreZero Małopolska Spółka z o.o. (dawniej SUEZ Małopolska sp. z o .o.)– gdzie możliwe źródła uciążliwości zapachowych związane mogą być z przygotowaniem odpadów do kompostowania (rozrywanie worków z odpadami biodegradowalnymi) prowadzeniem procesu kompostowania oraz procesu przesiewania kompostu.
3. Instalacja MBP – REMONDIS Kraków sp. z o.o. – gdzie możliwe źródła uciążliwości zapachowych związane mogą być związane z magazynowaniem i przetwarzaniem zmieszanych odpadów komunalnych oraz innych odpadów komunalnych.
4. Instalacja MBP – MIKI Recyling sp. z o.o. – gdzie możliwe źródła uciążliwości zapachowych związane mogą być z magazynowaniem i przetwarzaniem zmieszanych odpadów komunalnych oraz innych odpadów komunalnych.  Ponadto przy tym zakładzie zlokalizowany jest również punkt przeładunku odpadów zielonych eksploatowany przez bliźniaczy podmiot PW MIKI Mieczysław Jakubowski – głównie możliwa uciążliwość zapachowa może być związana z przeładunkiem odpadów zielonych.
5. Garbarnia – Krakowskie Zakłady Garbarskie S.A. – gdzie możliwe źródła uciążliwości zapachowych związane mogą być z prowadzeniem procesów garbowania, magazynowaniem odpadów wytworzonych w związku z tym procesem oraz oczyszczaniem ścieków.

WIOŚ cyklicznie przeprowadza kontrole zakładów oraz kontrole interwencyjne związane m.in. ze zgłoszeniami dotyczącymi uciążliwości zapachowych.

Kontrole planowe zakładów są typowane m.in. w oparciu o informacje o możliwych nieprawidłowościach w różnych działalnościach. Zatem planowe kontrole zostały wytypowane również w oparciu o występujące zgłoszenia uciążliwości zapachowych w tym rejonie.

Przeprowadzone kontrole wykazywały naruszenia, jednakże nie dotyczyły one występowania uciążliwości zapachowej. Natomiast dotyczyły one nieprawidłowego magazynowania odpadów, wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych bez wymaganego zezwolenia, przekroczenia dopuszczalnej do wytworzenia ilości odpadów, braku zgłoszenia emisji do powietrza z instalacji oraz naruszeń decyzji w zakresie automatyzacji prowadzenia procesów. Każdorazowo po stwierdzeniu naruszeń podejmowano wymagane działania takie jak informowanie właściwego organu oraz wydawanie zarządzeń pokontrolnych.

Oprócz ww. działań kontrolnych przeprowadzono, jak wcześniej wskazano, liczne inne czynności w tej sprawie, w ramach których sprawdzano czy występują uciążliwości zapachowe na wskazywanym terenie. Realizowane są również wyjazdy w teren inne niż kontrolne.

Wodociągi Miasta Krakowa S.A. od kilkunastu lat realizują działania w zakresie ograniczania uciążliwości zapachowych obiektów gospodarki ściekowej. Mają one charakter długofalowy, a ich celem jest identyfikacja źródeł odorów, ocena skali zjawiska i wykonanie systemów dezodoryzacyjnych. W lutym 2021 r. Zarząd WMK przyjął Program ograniczania uciążliwości zapachowej obiektów gospodarki ściekowej na lata 2021-2025, którego celem jest rozwiązywanie problemów uciążliwości zapachowych związanych z funkcjonowaniem obiektów gospodarki ściekowej i odpadowej eksploatowanych przez WMK. W programie opisano dotychczasowe działania i przyjęto założenia na lata 2021-2025 w oparciu o strategię Spółki na lata oraz Wieloletni planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych na lata 2021-2025. W programie ujęto zarówno planowane działania inwestycyjne i remontowe jak i prace o charakterze eksploatacyjnym, wskazano źródła finansowania oraz harmonogram ich realizacji. W ramach działań dotyczących oczyszczalni ścieków Płaszów dotychczas zrealizowano między innymi przedsięwzięcia dotyczące hermetyzacji i dezodoryzacji: stacji zlewnej, kolektora płaszowskiego, stacji krat, pompowni, koryta pomiarowego oraz zbiorników osadu.

W latach 2021 – 2023 kontynuowano prace dotyczące dezodoryzacji części mechanicznej oczyszczalni. Przeprowadzono remonty zgarniaczy na trzech osadnikach wstępnych, co pozwoliło na ograniczenie zalegania osadu i flotatu przyczyniających się do powstawania uciążliwości zapachowych. Ukończono budowę wielostopniowej stacji dezodoryzacji kolektora bieżanowskiego w rejonie punktu zlewnego.

W latach 2021 – 2023 kontynuowano prace dotyczące dezodoryzacji części mechanicznej oczyszczalni. Przeprowadzono remonty zgarniaczy na trzech osadnikach wstępnych, co pozwoliło na ograniczenie zalegania osadu i flotatu przyczyniających się do powstawania uciążliwości zapachowych. Ukończono budowę wielostopniowej stacji dezodoryzacji kolektora bieżanowskiego w rejonie punktu zlewnego.

W latach 2019 – 2023 na zadania z zakresu hermetyzacji i dezodoryzacji przeznaczono ponad 8 mln zł. W 2024 roku prowadzone są prace w zakresie modernizacji osadnika wstępnego wraz z jego pełną hermetyzacją. Dalsze plany przewidują kontynuację hermetyzacji obiektów części mechanicznej w pełnym zakresie. Powyższe zadania włączono w zakres modernizacji i rozbudowy oczyszczalni Płaszów, dla której Wodociągi Miasta Krakowa uzyskały decyzję środowiskową i ubiegają się o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej.

Równolegle prowadzone są działania z wykorzystaniem systemu rejestracji zgłoszeń dotyczących skarg związanych z wystąpieniem bądź nasileniem uciążliwości zapachowej. Wszystkie zgłoszenia podlegają weryfikacji, kontroli w terenie, sporządzana jest dokumentacja i ewidencja, wprowadzana do systemu GIS. Dla każdego ze zgłoszeń podejmowane są adekwatne działania eksploatacyjne, inwestycyjne bądź informacyjne skierowane do odpowiedzialnych jednostek.

Istnieje dodatkowo problem dotyczący poprawności wykonania zamknięć wodnych wpustów ulicznych służących do odwadniania dróg oraz parkingów w rejonie ulic Bagrowa, Lipska, Mały Płaszów, gdzie występują systemy kanalizacji ogólnospławnej. W trakcie przeprowadzonych kontroli w 73 przypadkach stwierdzono niewłaściwe wykonanie zamknięć wodnych wpustów ulicznych służących do odwadniania dróg oraz parkingów. Klimat Energia Gospodarka Wodna wystąpiła do wspólnot mieszkaniowych o przebudowę wpustów ulicznych do właściwego stanu technicznego. W uzasadnionych przypadkach sprawy kierowane są do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Krakowie.  PINB przeprowadza kontrole, w ramach podejmowanych działań wydaje nakazy oraz sprawdza wykonanie działań naprawczych.

 

Podejmowane w roku 2020 działania wykazały, że źródłem odorów może być kanalizacja deszczowa w rejonie ulic: Płk. Dąbka, Brandla, Obrońców Modlina czy Bagrowej. Kanalizacja deszczowa w tym rejonie jest podtapiana, w okresach wysokiego stanu potoku Drwina Długa, który jest odbiornikiem ścieków z kanalizacji opadowej. W dodatku analizy laboratoryjne ścieków z kanalizacji deszczowej wskazują na obecność ścieków bytowych nieznanego pochodzenia. Ekipy WMK w dniach 6-8 października 2020r. przeprowadziły kompleksowe czyszczenie kanalizacji deszczowej w tym rejonie, a następnie wykonały jej inwentaryzację. Stwierdzono bardzo silne zamulenie kanałów (30-90% wypełnienia). Kanały wypłukano i wypompowano ich zawartość. Stwierdzono występowanie niezinwentaryzowanych włączeń odpływów kanalizacji sanitarnej do kanalizacji deszczowej. Podjęto pracę w celu wyjaśnienia każdego z przypadków i ustalenia dalszych działań mających na celu odłączenie dopływu ścieków sanitarnych do kanalizacji deszczowej.

W związku z kwestią występowania podtopień wylotów kanalizacji opadowej oraz stwierdzonych przez WMK nielegalnych włączeń, WIOŚ w Krakowie wystąpił do Miasta Krakowa o dodatkowe informacje w sprawie. Zadania związane z właściwym odwodnieniem miasta realizuje jednostka budżetowa KEGW, która potwierdziła problem podtopień i podjęła czynności w celu pozyskania szczegółowych informacji o nieprawidłowościach na sieci. Wskazano, że wysoki stan na Drwinie Długiej wynika z trzech podpiętrzeń – przy ubezpieczeniach pod obiektami mostowymi na S7 i drodze Kraków-Wieliczka (Brzegi) oraz na ubezpieczeniu gazociągu wysokoprężnego przecinającego potok. Dwukrotnie występowano do organu Polskich Wód o obniżenie lustra wody. Ponadto Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie podejmuje działania związane z Drwiną Długą. W ramach prac utrzymaniowych wykonano jej udrożnienie oraz wykoszono roślinność. Przeprowadzono inwentaryzację wylotów na Drwinie Długiej.

Program ograniczenia uciążliwości zapachowej obiektów gospodarki ściekowej na lata 2021 – 2025 realizowany przez Wodociągi Miasta Krakowa S.A. oraz infografiki stanowią załącznik do informacji.

Podmioty prowadzące działalność na tym terenie w zakresie gospodarowania odpadami, która może być źródłem uciążliwości zapachowych na bieżąco podejmują działania w celu zapobiegania i redukowania tych uciążliwości. Wszystkie te zakłady stosują działania antyodorowe obejmujące m.in. rozpylanie substancji antyodorowych oraz prowadzenie prac mogących być źródłem uciążliwości zapachowej w zależności od warunków atmosferycznych.

MIKI RECYKLING Sp. z o.o. w związku z przedmiotowymi zgłoszeniami podjęła szereg działań w kierunku redukcji uwolnień odorów, które w latach 2007 – 2020 obejmowały:

• nasadzenie roślinności wysokiej w zachodniej części zakładu wzdłuż drogi ekspresowej S7 (2007-2015),
• nasadzenie roślinności (tuje) wzdłuż ogrodzenia zakładu,
• zbudowanie kolejnych hal magazynowych (objętych pozwoleniem budowlanym) celem prowadzenia procesów i magazynowania odpadów przyjmowanych do przetwarzania oraz wytwarzanych w halach (od 2007 roku – obecnie).
• zastosowanie biofiltracji w procesie biologicznego przetwarzania odpadów – ograniczenie emisji amoniaku, siarkowodoru i innych substancji zapachowych,
• prowadzenie procesów mechanicznego przetwarzania odpadów w zamkniętej, wentylowanej mechanicznie hali w celu zapobiegania emisjom rozproszonym.

Ponadto w trakcie prowadzonych działań kontrolnych uzyskano informacje, że Spółka unika prowadzenia magazynowania na zewnątrz gruboziarnistych odpadów z etapów wstępnego przesiewania, ponieważ zawierają one również pewien procent materiałów fermentujących. Frakcja podsitowa magazynowana jest w hali lub bezpośrednio załadowywana do bioreaktora, który na czas załadunku umieszczany jest w hali. W 2020 roku całkowicie zrezygnowano z magazynowania tych odpadów w zewnętrznej strefie buforowej. Spółka zakupiła również specjalne niestacjonarne urządzenie antyodorowe, które ustawione jest najczęściej przy placu dojrzewania stabilizatu. Ponadto w 2019 roku zakład opracował własną technologię wykorzystania biowęgla w kierunku zmniejszenia uciążliwości odorowej. Technologia została objęta wsparciem z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój na lata 2014 – 2020 w ramach poddziałania 3.2.1. Badania na rynek. Technologia jest w fazie inwestycyjnej.

Spółka ponadto na bieżąco przy przyjęciu odpadów określa czy mogą one powodować uciążliwości zapachowe i po dostarczeniu takich odpadów kieruje je niezwłocznie do przetworzenia. Zmieszane odpady komunalne, które mogą stanowić potencjalne źródło uciążliwości zapachowej są rozładowywane w zamykanej hali magazynowo-produkcyjnej.

Prowadzenie procesu stabilizacji tlenowej odpadów jest monitorowane i sterowane na podstawie pomiarów temperatury i wilgoci, a materiał filtracyjny w biofiltrze w którym oczyszczane są gazy z tego procesu jest wymieniany raz na pół roku. Prowadzone procesy przerzucania stabilizatu na placu dojrzewania są prowadzone po sprawdzeniu warunków pogodowych m.in. w zakresie kierunku wiatru – w przypadku niekorzystnych warunków nie są prowadzone te procesy.

Dodatkowo Spółka prowadzi ciągły monitoring odorów (organoleptycznie oraz poprzez pomiar certyfikowanym urządzeniem), jak również prowadzone jest rozpylanie środka antyodorowego za pośrednictwem przystosowanej do tego celu armatki.

Planowane do wdrożenia przez Spółkę MIKI RECYKLING działania związane ze zmniejszeniem uciążliwości odorowych przedstawiają się następująco:

• zastosowanie biowęgla dodawanego do odpadów (frakcji podsitowej) przed procesem biostabilizacji – od dnia 17.08.2022 r.,
• magazynowanie odpadów potencjalnie odorotwórczych (które obecnie magazynuje się na placach, poza halą) w zamkniętym magazynie lub pod zadaszeniem – od dnia 17.08.2022r.;
• zadaszenie kontenerów z biofiltrami i wykonanie emitorów punktowych z procesu stabilizacji tlenowej – od 17.08.2022 r.,
• wprowadzenie recyrkulacji gazów odlotowych w procesie biologicznego przetwarzania odpadów – od 17.08.2022 r.,
• zorganizowanie przesiewania stabilizatu pod zadaszeniem – od dnia 17.08.2022 r.

PreZero Małopolska Spółka z o.o. (dawniej SUEZ Południe Sp. z o.o.) w ramach prowadzonych działań antyodorowych w dniu 5.10.2020 r. oddała do użytkowania kurtynę antyodorową która zapobiega wydostawaniu się na zewnątrz kompostowni lotnych substancji zapachowych. Instalacja dezodoryzacji mokrej polega na zasadzie oczyszczania powietrza metodą reakcji cząsteczek odorowych ze składnikami aktywnymi preparatu. System zamgławiania składa się z zespołu dysz wytwarzających lekką mgłę 8  12 mikronów, który wypuszcza obłoki mikroskopijnych kropelek powstałych z mieszaniny wody i preparatów antyodorowych. Tak zdyspergowany roztwór odorowy posiada ogromną zdolność wychwytywania cząstek odorowych a następnie ich neutralizowania. Linia zamgławiająca z dyszami jest instalacją całoroczną i została ona zamontowana po obrębie miejsc magazynowania odpadów na łącznym dystansie 170 m.

Obecnie Spółka stosuje środki ODOR CONTROL 110 oraz FRP 11 p, które dedykowane są do kompostowni odpadów.

WIOŚ podjął również decyzję o przekazywaniu do WMK (od września 2019 r.), z zachowaniem wymogów ochrony danych osobowych, zgłoszeń wpływających do WIOŚ o występowaniu uciążliwości zapachowych celem ich inwentaryzacji, analizy i podejmowania przez spółkę działań rozpoznawczych. W wyniku przekazanych informacji przedsiębiorstwo przeprowadziło m.in. następujące działania:

W związku z otrzymanym zgłoszeniem dotyczącym uciążliwości odorowych w rejonie ul. Przewóz 32K, 40 służby techniczne WMK dokonały sprawdzenia przedmiotowego problemu. Podczas przeprowadzonej kontroli stwierdzono wadliwy system syfonów na wpustach ulicznych (szt.6) w rejonie ul. Przewóz 34a, 34, 39. Powyższa informacja została przekazana do ZDMK. Ponadto potwierdzono w tym rejonie nieprzyjemny zapach w kolektorze nie będącym w eksploatacji WMK. Dodatkowo stwierdzono, że nieruchomość ul. Przewóz nr 40d posiada wadliwy system syfonów na odwodnieniu tarasów jak również na instalacji wewnętrznej przy budynku, co może być przyczyną uciążliwości zapachowych w powyższym rejonie. Służby technicznie WMK profilaktycznie wyczyściły kolektor w rejonie ul Przewóz 40, 40d.

W związku ze zgłoszeniem mieszkańców dot. uciążliwości odorowych w rejonie ul. Polonijnej 7 służby techniczne WMK przeprowadziły kontrolę gospodarki wodno-ściekowej w powyższym rejonie. Podczas kontroli nie stwierdzono uciążliwości zapachowych. Jednocześnie w rejonie skrzyżowania ul. Okólna / ul. Polonijna kolektor kanalizacji sanitarnej został wyczyszczony profilaktycznie.

Straż Miejska Miasta Krakowa objęła systematyczną kontrolą Kompleks Handlowy zlokalizowany przy ul. Półłanki w zakresie zbierania i pozbywania się odpadów. Dokonała monitoringu zakładów emitujących uciążliwości odorowe z użyciem drona. Materiał filmowy zgodnie z ustaleniami przekazywany jest poprzez WS UMK do WIOŚ w Krakowie celem podjęcia interwencji w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości występujących na terenie zakładów.
W roku bieżącym oraz latach następnych Straż Miejska nadal będzie prowadzić kontrole w zakresie prawidłowości gospodarki odpadami na terenach nieruchomości oraz loty dronem.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw zobowiązała posiadaczy odpadów do złożenia wniosku o zmianę posiadanych decyzji w zakresie odpadów (w terminie do 05.03.2020 r.). W przeciwnym wypadku powyższe decyzje wygasały. Urząd Marszałkowski Departament Środowiska przy rozpatrywaniu ww. wniosków poddał szczegółowej analizie warunki prowadzonej działalności zakładów w zakresie uciążliwości odorowej. Nowa decyzja wymagała przeprowadzenia kontroli Straży Pożarnej, kontroli WIOŚ i Urzędu Marszałkowskiego oraz uzyskania opinii Starosty (Prezydenta Miasta Krakowa) uwzględniającej wskazania, dotyczące ograniczenia uciążliwości odorowych.

 

Dnia 8.11.2023 r. Prezydent Miasta Krakowa wystąpił do Minister Klimatu i Środowiska o skuteczną kontynuację działań w celu przygotowania stosownych uregulowań prawnych, które zawierałyby mechanizmy prawne pozwalające na skuteczne ograniczenie lub likwidację uciążliwości odorowych. Konieczne jest zintensyfikowanie prac legislacyjnych w omawianym zakresie, celem stworzenia odpowiednich instrumentów prawnych dających podstawy prawne dla organów administracji państwowej i samorządowej do skutecznych działań w walce z przedmiotowym problemem. Odpowiedź Ministerstwa została przekazana do Marszałka Województwa Małopolskiego, Małopolskiego, Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z prośbą o uwzględnienie wskazanych w nim istniejących już w obecnym systemie uregulowań prawnych w trakcie prowadzonych postępowań i czynności kontrolnych w ramach posiadanych kompetencji w odniesieniu do zakładów powodujących uciążliwości odorowe. Odpowiedź została przekazana również do Wydziału Planowania Przestrzennego UMK z prośbą o uwzględnienie w trakcie realizowanych działań związanych z kształtowaniem i prowadzeniem polityki przestrzennej.

 

Biorąc pod uwagę kompetencje wynikające z ustawy o odpadach Zastępca Prezydent Miasta Krakowa wystąpił w dniu 5.11.2023 r. do Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o podjęcie wszelkich możliwych przewidzianych prawem kroków, które pozwolą ograniczyć a docelowo wyeliminować uciążliwości zapachowe powstające w wyniku działalności zakładów.

 

Prezydent Miasta Krakowa w dniu 7.11.2023 r. wystąpił do Marszałka Województwa Małopolskiego jako właściwego do kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska o podjęcie działań w stosunku do zakładów, których działalność może powodować uciążliwości odorowe w zakresie objętym jego właściwością.  W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż kompetencje w zakresie wydawania decyzji zezwalających na prowadzenie działalności dotyczącej gospodarki odpadami dla zakładów zlokalizowanych w przywołanej na wstępie części Krakowa oraz kontrola wobec tych podmiotów gospodarczych w celu sprawdzenia czy prowadzona przez nich działalność jest zgodna z przepisami prawa nie należą do Prezydenta Miasta Krakowa.

 

Opracowana została informacja, dotycząca sposobu zgłaszania interwencji tak aby interwencja pozwoliła na podjęcie działań niezwłocznie po otrzymaniu zgłoszenia, gdyż czas reakcji jest niezwykle istotny dla identyfikacji źródła uciążliwości i podjęcia skutecznych działań. Informacja została opublikowana na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Miasta Kraków, Jestem eko w Krakowie oraz przekazana do Straży Miejskiej Miasta Krakowa, Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego UMK oraz Krakowskiego Centrum Kontaktu.

 

Na przełomie listopada/grudnia 2023 r. odbyły się spotkania Zastępcy Prezydenta Miasta Krakowa z zakładami powodującymi uciążliwości odorowe oraz jednostkami i instytucjami. Celem spotkań była analiza dotychczas podjętych oraz planowanych w przyszłości do realizacji działań przez zakłady w celu ograniczenia uciążliwości odorowych.

 

W dniu 22.02.2024 r. wystąpiono do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodne w Krakowie Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w sprawie:

• analizy pozwolenia wodnoprawnego wydanego dla Krakowskich Zakładów Garbarskich S.A.
• kontroli wylotu z zakładu zlokalizowanego na terenie dawnego przedsiębiorstwa „FADOM” odprowadzających ścieki do Drwiny Długiej.
• utrzymywania rzeki Drwiny Długiej oraz Serafy.

Ponadto w dniu 29.04.2024r. wystąpiono do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodne w Krakowie Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w sprawie podjęcia zdecydowanych kroków w celu rozwiązania problemu niewłaściwego utrzymywania urządzeń wodnych oraz 30.04.2024. do Marszałka Województwa Małopolskiego o rozważenie możliwości obowiązku sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego na podmioty korzystające ze środowiska na przedmiotowym terenie, których działalność często stwarza sytuacje lub warunki, w jakich uciążliwe zapachy mogą być wydzielane i rozprzestrzeniane.

 

PRZYCZYNY WYSTĘPUJĄCYCH UCIĄŻLIWOŚCI

Ustalenia kontroli podejmowanych przez WIOŚ i innych kompetentnych organów kontrolnych oraz uzyskane informacje dają podstawę do wyciągnięcia następujących wniosków:

• na obszarze południowo – wschodniej części Krakowa znajdują się zakłady stwarzające uciążliwość odorową, której znaczące ograniczenie wymaga dużych nakładów inwestycyjnych, głównie na modernizację linii technologicznych, hermetyzacji obiektów itp. w celu ograniczenia uciążliwości odorowych, lub też przeniesienie zakładów wymienionych w ww. informacji w inne obszary miasta, w znacznym oddaleniu od zabudowy mieszkaniowej lub poza miasto Kraków,
• blisko połowę sieci kanalizacji odprowadzającej ścieki do oczyszczalni Płaszów stanowi kanalizacja ogólnospławna, co nie zapewnia stabilnej jakości odprowadzanych ścieków, na co wskazują, występujące okresowo duże stężenia siarkowodoru, mogące powodować negatywne odczucia odorowe,
• dodatkowym źródłem odorów może być podtopienie kanalizacji deszczowej w rejonie ulic: Płk. Dąbka, Brandla, Obrońców Modlina czy Bagrowej oraz nielegalne włączenia do niej kanalizacji sanitarnej,
• źródłem odorów mogą być niepoprawnie wykonane zamknięcia wodne wpustów ulicznych służących do odwadniania dróg oraz parkingów w rejonie ulic Bagrowa, Lipska, Mały Płaszów, Przewóz, gdzie występują systemy kanalizacji ogólnospławnej,
• dodatkowy wpływ na odczucie uciążliwości zapachowej mogą mieć wadliwie wykonane syfony na instalacjach wewnętrznych przy budynkach / tarasach budynków, stanowiących własność–wspólnot / spółdzielni mieszkaniowych.

Zrealizowane przez jednostki i zakłady działania ograniczają uciążliwości odorowe występujące na przedmiotowym terenie. Ponadto planowane do realizacji dalsze zadania będą miały wpływ na poprawę komfortu życia mieszkańców. Rozważa się również możliwość przeniesienia najbardziej uciążliwych zakładów z tego rejonu, np. w obszary miasta, w znacznym oddaleniu od zabudowy mieszkaniowej lub poza miasto Kraków.

Ograniczenie uciążliwości odorowej na przedmiotowym terenie jest konieczne i pilne jednakże jest to problem skomplikowany zarówno pod względem prawnym, jak i technologicznym.

Na przedmiotowym terenie od wielu lat zlokalizowane są zakłady, których charakter działalności często stwarza sytuacje lub warunki, w których uciążliwe zapachy mogą być wydzielane i rozprzestrzeniane. Należy mieć również na uwadze fakt, że modernizacja procesów technologicznych, hermetyzacja obiektów itp. powodujących uciążliwości wymaga nakładów finansowych i ich realizacja nie zawsze może nastąpić w trybie natychmiastowym.

Miasto Kraków, działając poprzez spółki i jednostki miejskie, w tym Wodociągi Miasta Krakowa S.A., Zarząd Dróg Miasta Krakowa, Klimat, Energia i Gospodarka Wodna, Straż Miejską wychodząc naprzeciw mieszkańcom podejmuje i będzie podejmowało wiele zadań w tym zakresie niemniej jednak w celu wyeliminowania przyczyn powstających uciążliwości wymagane jest również zaangażowaniem innych właściwych podmiotów. Ponadto nadal kontynuowana będzie współpraca z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Krakowie, Urzędem Marszałkowskim i mieszkańcami Krakowa, celem ograniczenia uciążliwości odorowych.

 

GDZIE ZGŁASZAĆ UCIĄŻLIWOŚĆ ODOROWĄ

Zgłoszenia uciążliwości odorowej o charakterze ściekowym (oczyszczalnia ścieków, system kanalizacji) można dokonywać telefonicznie całodobowo dzwoniąc na numer alarmowy 994 Wodociągów Miasta Krakowa S.A z podaniem:

• czasu i miejsca występowania uciążliwości,
• rodzaju występującego odoru (jeżeli da się go określić),
• prawdopodobnego źródła jego występowania jeżeli jest znane.

Powyższe pozwoli na podjęcie działań niezwłocznie po otrzymaniu zgłoszenia.

W przypadku zgłaszania drogą mailową prosimy o podanie danych kontaktowych.

Jednocześnie informujemy, że w przypadku dużej ilości zgłoszeń może zdarzyć się, że służby dyżurne Spółki będę weryfikować zgłoszenia kontaktując się bezpośrednio ze zgłaszającym.

Zgłoszenia uciążliwości odorowej związanej z gospodarką odpadami (zakłady przetwarzające i kompostujące odpady, zakłady garbarskie) z podaniem:

• czasu i miejsca występowania uciążliwości,
• rodzaju występującego odoru (jeżeli da się go określić),
• prawdopodobnego źródła jego występowania jeżeli jest znane

można zgłaszać:

•  do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie telefonicznie pod numer 12 422-48-95, 12 422-62-22 lub email: zglosinterwencje@krakow.wios.gov.pl, wiosinfo@krakow.wios.gov.pl. Jednocześnie informujemy, że WIOŚ posiada kompetencje do prowadzenia m.in. działań kontrolnych na terenach zakładów.
• do Straży Miejskiej Miasta Krakowa telefonicznie na numer 986,
• do Centrum Zarządzania Kryzysowego Miasta Krakowa telefonicznie pod numer 12 616 59 99 lub na adres email:  czk@um.krakow.pl .
• do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Departament Środowiska na adres email: urzad@umwm.malopolska.pl lub kierując korespondencję na adres: Departament Środowiska, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, 30-017 Kraków ul. Racławicka 56.

Powyższe pozwoli na podjęcie działań niezwłocznie po otrzymaniu zgłoszenia, gdyż czas reakcji w tego typu interwencjach jest niezwykle istotny dla identyfikacji źródła uciążliwości i podjęcia skutecznych działań.

Interwencje można również kierować na adres email: srodowisko.interwenc@um.krakow.pl. Korespondencja ta zostanie skierowana do realizacji do właściwej jednostki.